Encyklopedia ślimaków

Nie ma chyba właściciela ogrodu, który nie miałby problemów ze ślimakami. Jednak nie wszystkie gatunki ślimaków są szkodnikami. Ślimaki tygrysie i ślimaki rzymskie, na przykład, okazują się całkiem przydatne. Inne rodzaje ślimaków, z drugiej strony, są prawdziwym utrapieniem i mogą być dość trudne, aby je przepędzić.

Na tej stronie znajdziesz wiele ciekawych informacji na ten temat i dowiesz się m.in. jak ślimaki się odżywiają, jak się rozmnażają i co się z nimi dzieje zimą.

Spis treści

• Czy wszystkie ślimaki są szkodnikami?
• Co jedzą ślimaki?
• Czy ślimaki mogą coś wyczuć?
• Czy ślimaki widzą?
• W jaki sposób ślimaki się przemieszczają?
• Jak starzeją się ślimaki?
• Jak ślimaki spędzają zimę?
• • Kiedy ślimaki osiągają dojrzałość płciową i ile jaj składają?
• Jak ślimaki się rozmnażają?
• Czy ślimaki mają już dom, kiedy się wylęgają?
• Czy ślimaki mogą opuszczać swój dom?
• Gdzie przebywają ślimaki, gdy jest gorąco i sucho?
• Jak wysoko może wspiąć się ślimak?
• Czy ślimaki, które zostały zabrane, znajdą drogę powrotną do mojego ogrodu?
• Po jakim czasie ślimaki wracają do ogrodu?
• Jakie rośliny można wykorzystać do odstraszania ślimaków?
• Które gatunki zwierząt żywią się ślimakami lub jajami ślimaków?
• Jakie domowe sposoby pomagają w walce ze ślimakami?
• Czy taśmy miedziane nadają się do zwalczania ślimaków?
• Co dzieje się ze zwierzętami, które jedzą ślimaki zatrute preparatami przeciwko ślimakom?
  

Czy wszystkie ślimaki są szkodnikami?

Zasadniczo powinieneś być świadomy, że z punktu widzenia natury nie ma szkodników i że każda żywa istota jest częścią naturalnego cyklu. Dotyczy to również ślimaków i ich jaj, które są ważnym źródłem pożywienia dla wielu zwierząt.

Jednak założenie ogrodu jest ingerencją w naturę i skutkuje szczególnie dużą ilością pożywienia dla ślimaków, dzięki czemu mogą się one bardzo szybko rozmnażać. Ponadto, w ogrodach jest znacznie mniej naturalnych drapieżników niż w naturze. Z tego powodu, bez odpowiednich środków zaradczych, jest tylko kwestią czasu, kiedy ślimaki zdobędą przewagę i zjedzą wszystko do gołej ziemi.

Niemniej jednak, nie wszystkie ślimaki są równie szkodliwe dla roślin w ogrodzie domowym. Na przykład ślimaki rzymskie żywią się ślimakami i mogą w pewnym stopniu pomóc w zwalczaniu tych dokuczliwych szkodników. Niemniej jednak, aby chronić rośliny, zwykle konieczne jest zwalczanie ślimaków w ogrodzie i zakładanie np. płotków na ślimaki lub pułapek.

Co jedzą ślimaki?

Ślimaki są wszystkożerne. Zazwyczaj nie są one zbyt wybredne i żywią się zarówno martwymi, jak i świeżymi roślinami. Preferują najdelikatniejsze części roślin, które mogą łatwo zdrapać swoim zgrzytliwym językiem. Oprócz warzyw i owoców, niektóre gatunki ślimaków, jeśli mają taką możliwość, zjadają również żywe owady, takie jak larwy komarów lub padlinę.

Czy ślimaki mogą coś wyczuć?

Chociaż ślimaki nie mają nosa w prawdziwym tego słowa znaczeniu, mają niezwykle dobrze rozwinięty zmysł węchu. Dzięki swoim komórkom węchowym mogą niezawodnie wykrywać potencjalne źródła pożywienia. Jest to również powód, dla którego pułapki na ślimaki z odpowiednią przynętą lub granulatem na ślimaki tak dobrze sprawdzają się w walce z tymi uciążliwymi szkodnikami.

Czy ślimaki widzą?

Przy bliższym przyjrzeniu się, na końcach dłuższych czułków ślimaków widać dość wyraźnie ciemne plamki. To są tak naprawdę ich oczy. Jednak ślimaki nie mogą konkurować ze wzrokiem człowieka lub innych bardziej rozwiniętych stworzeń. Zamiast tego widzą tylko na odległość kilku centymetrów, o czym świadczy również fakt, że chowają czułki dopiero, gdy zbliżymy się do nich z ręką.

Jak poruszają się ślimaki?

Ślimaki poruszają się bardzo powoli. W tym celu tworzą pod sobą dywan ze śluzu, po którym mogą się ślizgać i który służy im również jako ochrona przed ostrymi krawędziami podłoża.

Aby pełznąć do przodu, ślimaki podnoszą stopę nieco z tyłu. W ten sposób powstaje fałda, która pozwala im przesunąć się do przodu w kierunku głowy. Proces ten jest stale powtarzany i sprawia, że ciało ślimaka powoli przesuwa się do przodu po dywanie śluzu.

Ile lat żyją ślimaki?

Długość życia ślimaków jest różna w zależności od gatunku. Ślimaki winniczek może żyć do dziesięciu lat, podczas gdy hiszpański ślimak, który jest szeroko rozpowszechnione ku zmartwieniu wielu ogrodników, zwykle osiąga wiek około dwóch lat. Oczekiwana długość życia bardzo małych gatunków ślimaków jest często jeszcze niższa i wynosi około jednego roku.

Jak ślimaki spędzają zimę?

To, co dokładnie dzieje się ze ślimakami w zimie, zależy od konkretnego gatunku ślimaka. Wiele ślimaków składa jaja jesienią, a następnie ginie. Jednak ślimaki i niektóre gatunki nagoskrzelne również hibernują. W tym celu chowają się w stosach drewna, liści lub nawet w małych norach. Tam obniżają temperaturę ciała i tym samym spowalniają pracę narządów.

Okres hibernacji dla ślimaków trwa zazwyczaj od połowy lub końca października do wiosny. Następnie, pod koniec marca lub na początku kwietnia, ślimaki budzą się ponownie, wychodzą ze swoich zimowych kryjówek i ku utrapieniu wielu ogrodników-hobbystów, wyruszają na poszukiwanie pożywienia.

Kiedy ślimaki osiągają dojrzałość płciową i ile jaj składają?

Większość ślimaków osiąga dojrzałość płciową w ciągu pierwszego roku życia. Liczba składanych jaj może być bardzo różna w zależności od gatunku ślimaka. Podczas gdy ślimaki i inne nagoskrzelne mogą złożyć około 400 jaj, ślimaki rzymskie składają tylko od 30 do 40 jaj. Niezależnie od tego, ślimaki składają jaja wczesnym latem i jesienią.

Jak ślimaki się rozmnażają?

Większość ślimaków to hermafrodyty, posiadające zarówno żeńskie, jak i męskie narządy płciowe. Wymieniają one między sobą nasiona powstałe w męskich narządach płciowych. Następnie rozpoczyna się produkcja jaj żeńskich.

Dojrzewanie jaj trwa od dwóch do dziesięciu tygodni i mogą być one składane pod kamieniami lub w małych norach. Z jaj rozwijają się tzw. larwy jajowe, z których w końcu wylęgają się małe ślimaki. W zależności od temperatury zewnętrznej proces ten może trwać kilka tygodni lub nawet kilka miesięcy.

Czy ślimaki mają już skorupę, kiedy się wykluwają?

Gatunki ślimaków z domem, takie jak ślimaki rzymskie, rodzą się już z niezbędnym wyposażeniem dla swojej muszli. Ich część zarodkowa otoczona jest maleńką skorupką wykonaną z wapna, które pochodzi z płaszcza worka trzewiowego. Wapno z czasem staje się stałe, a następnie ostatecznie tworzy gotową muszlę ślimaka, w której ślimak może przejść na emeryturę.

Tak długo jak ślimak rośnie, jego muszla również staje się coraz większa. Kiedy ślimak jest w pełni rozwinięty, kończy się również wzrost muszli ślimaka.

Czy ślimaki mogą opuścić swoją skorupę?

Muszla ślimaka jest mocno przytwierdzona do jego ciała i dlatego nie można jej opuścić. Puste muszle ślimaków pochodzą od ślimaków, które padły ofiarą drapieżnika lub zmarły z przyczyn naturalnych.

Gdzie przebywają ślimaki podczas upałów i suszy?

Jako właściciel ogrodu dobrze wiesz, że ślimaki są szczególnie aktywne podczas wilgotnej pogody. Jeśli natomiast jest bardzo gorąco i sucho, wycofują się do miejsc zacienionych i wilgotnych. Mogą to być np. pryzmy kompostowe lub małe nory w ziemi. Oprócz tego, duże liście, jak również kamienie i stosy drewna mogą być również wykorzystywane przez ślimaki jako schronienie w suchych i gorących warunkach.

Chociaż wysokie temperatury i suche środowisko nie są preferowanymi warunkami życia ślimaków, to jednak w swoich kryjówkach potrafią one przetrwać te fazy zaskakująco dobrze. Z kolei ulewne deszcze i związane z nimi długotrwałe podtopienia mogą spowodować, że ślimaki utopią się w swoich kryjówkach.

Jak wysoko może wspiąć się ślimak?

Ślimaki są niezwykle utalentowanymi wspinaczami. Jeśli tylko podłoże zapewni im wystarczające oparcie, wspinaczka na wysokość kilku metrów nie stanowi żadnego problemu. Niektóre gatunki ślimaków potrafią wspinać się w lesie nawet na wysokość 20 metrów.

Czy usunięte ślimaki znajdą drogę powrotną do mojego ogrodu?

Niektórzy właściciele ogrodów próbują zwalczać ślimaki zbierając szkodniki i po prostu wypuszczając je w pewnej odległości od siebie. Niestety, ta metoda zwalczania ślimaków jest zwykle tylko krótkoterminowym rozwiązaniem, ponieważ ślimaki mogą również znaleźć drogę powrotną na większe odległości.

Według badań, na przykład ślimaki mogą pokonywać odległości większe niż dziesięć metrów. Dlatego zawsze istnieje możliwość, że szkodniki nie pozostaną w ogrodzie sąsiada, lecz powrócą do swojego pierwotnego siedliska. Jeśli chcesz opanować problem ślimaków w swoim ogrodzie, musisz podjąć inne środki i zabezpieczyć grządki, na przykład specjalnym płotkiem na ślimaki.

Po jakim czasie ślimaki wracają do ogrodu?

To, ile czasu potrzeba, aby ślimaki, które zostały wystawione w innym miejscu, znalazły drogę powrotną do ogrodu, zależy od odległości, a także od stanu środowiska. Na wilgotnych ścieżkach ślimakom udaje się pokonać dystans około trzech metrów na godzinę.

W związku z tym ślimaki zebrane wieczorem i pozostawione 20 metrów dalej mogą powrócić do ogrodu w ciągu nocy.

Jakie rośliny można wykorzystać do odstraszania ślimaków?

Istnieje wiele roślin, które działają odstraszająco na ślimaki. Należą do nich cebula i czosnek, a także niektóre zioła. Doświadczenie pokazuje, że ślimaki można dość dobrze odstraszać na przykład tymiankiem, rozmarynem i lawendą. Oprócz tego, czosnek ozdobny i nasturcja są również znane ze swoich odstraszających działań.
Ponadto skuteczne okazało się obsadzenie zewnętrznych części grządek roślinami trudnymi do podgryzania, takimi jak rozchodniki czy ostrokrzewy. To samo dotyczy roślin o liściach owłosionych. Również one nie są łatwe do zjedzenia przez ślimaki, dlatego rośliny takie jak żurawka, pelargonia i goździk korzenny są również bardzo odpowiednie do sadzenia wzdłuż brzegów.

Oprócz wymienionych już roślin, jako ochrona przed ślimakami dobrze sprawdzają się również rośliny trujące, takie jak naparstnica, akonit, piwonie czy konwalie, ponieważ są one dla nich szkodliwe.

Które gatunki zwierząt żywią się ślimakami lub jajami ślimaków?

Ślimaki służą jako pokarm dla wielu zwierząt. Zarówno same szkodniki, jak i ich jaja mogą więc paść ofiarą wielu drapieżników. Należą do nich m.in. różne owady, takie jak: ogniki, muchy marszowe, chrząszcze naziemne, chrząszcze złotoklika, chrząszcze padlinożerne, chrząszcze tkacze i stonogi.

Ponadto liczne gatunki ptaków również chętnie jedzą ślimaki. Między innymi drozdy, kosy, szpaki, gawrony, sikory dzięcioły, czaple i sroki są znane z tego, że mają ślimaki w swoim menu. Kaczki okazują się również bardzo dobrymi łowcami ślimaków. Dotyczy to zarówno kaczek latających, jak i różnych kaczek biegających. Aby móc wykorzystywać kaczki jako łowców ślimaków w ogrodzie, należy oczywiście dysponować odpowiednimi pomieszczeniami do ich hodowli, co nie zawsze jest możliwe.

Ponadto ryjówki, krety i jeże również chętnie jedzą ślimaki, podobnie jak ropuchy, żaby, zaskrońce, jaszczurki i różne inne gady i płazy. Przy okazji, ślimaki żywią się również ślimakami, więc z pewnością mogą odegrać rolę w zwalczaniu ich krewnych i niekoniecznie powinny być uważane za szkodniki.

Jakie domowe sposoby pomagają w walce ze ślimakami?

Istnieje wiele sposobów na zwalczanie ślimaków. Oprócz wysoce toksycznych produktów, takich jak granulat na ślimaki, skuteczne okazały się również różne domowe środki zaradcze. Na przykład, fusy z kawy na grządce mogą pomóc w odstraszaniu ślimaków, a jednocześnie służyć jako nawóz dla roślin.

Ponadto, namoczone płatki owsiane i chleb, a także kawałki warzyw rozrzucone poza grządkami, mogą pomóc w utrzymaniu ślimaków z dala od roślin. W końcu te szkodniki są bardzo ospałe i zawsze jedzą to, co jest w ich zasięgu. Czasami może być przydatne sadzenie konkretnych roślin, takich jak rzeżucha ogrodowa w grządkach warzywnych, aby odciągnąć ślimaki od innych roślin, takich jak sałata.

Inną możliwością jest zastawienie pułapek na ślimaki za pomocą piwa. One również przyciągają ślimaki dość niezawodnie. Jednak szkodniki często toną w męczarniach w takiej pułapce, dlatego zakładanie piwnych pułapek jest zalecane tylko w ograniczonym zakresie.

Czy taśmy miedziane nadają się do zwalczania ślimaków?

Od czasu do czasu zaleca się stosowanie taśm miedzianych do zwalczania ślimaków. To zalecenie opiera się na założeniu, że miedź uwalnia jony, które są toksyczne dla ślimaków w kwaśnym środowisku.

Ponieważ śluz ślimaka jest środowiskiem kwaśnym, paski miedzi powinny uwalniać jony, gdy wejdą w kontakt ze ślimakiem i zabiją szkodnika. Założenie to nie jest w zasadzie błędne. Jednak jony uwalniane przez miedź są tak niskie, że nie są w stanie zaszkodzić ślimakom.

W najlepszym przypadku, obecność ślimaków w ogrodzie można nieco ograniczyć stosując taśmy miedziane. Nie są one jednak niezawodną ochroną przed dokuczliwymi szkodnikami.

Co dzieje się ze zwierzętami, które jedzą ślimaki zatrute preparatami przeciwko ślimakom?

Jakie skutki dla jeży i innych zwierząt ma zjedzenie zatrutych ślimaków zależy od substancji czynnej zawartej w preparacie przeciwko ślimakom. Jeśli jest to metaldehyd, jeż może spodziewać się męczącej śmierci.

Jeśli koniecznie chcesz stosować środki do zwalczania ślimaków, powinieneś raczej używać produktów z alternatywnymi składnikami aktywnymi, takimi jak fosforan żelaza(III). Zalecamy jednak, aby do zwalczania szkodników preferować ogrodzenie przeciw ślimakom